Complex gedrag en in contact door aanraking

De meeste mensen uiten hun wensen en gevoelens met woorden. Maar wat als je, door dementie, dat niet goed meer kan? Dat kan lastig en frustrerend zijn. Bij sommige mensen met een dergelijke zorgvraag kan zich dat uiten in complex gedrag. Betekent dit dat we ‘uitgepraat’ zijn? Nee!

Marca van den Broek is bewegingstherapeut en trainer van StudieArena over het omgaan met complex gedrag van cliënten. Daarbij maakt zij gebruik van speciale aanrakings- en benaderingstechnieken afkomstig uit de psychomotorische therapie, haptonomie en shantala speciale zorg.

‘Mensen met een zorgvraag krijgen vaak alleen nog maar functionele aanrakingen’, zegt Marca. ‘Onbewust laten we ze voelen 'dat ze er niet zo toe doen'. Mensen voelen zich afgewezen, al wordt dit niet direct gezegd. 

Als reactie hierop sluiten de cliënten zich vaak af en doen zij niet meer mee met de dagelijks activiteiten. Ze bouwen in dergelijke gevallen vaak meer (spier)spanning op, waardoor er meer weerstand kan ontstaan. Het duurt langer om hen te verzorgen. En hoe reageren zorgverleners? Zij ervaren dit vaak als complex gedrag.’

Door het toepassen van aanrakings- en benaderingswijze als haptonomie en shantala komen zorgverleners en de cliënten weer fysiek met elkaar in contact. Er ontstaat vervolgens meer vertrouwen en veiligheid. De cliënt ervaart zonder woorden dat hij of zij goed is zoals hij is.

‘Het werk wordt hierdoor makkelijker, want als zorgverlener krijg je meer meewerking in plaats van 'tegenwerking'. Er zijn ook minder situaties met conflicten en mensen zijn gewoon weer blijer. De belangrijkste reden hiervoor is, dat mensen zich weer deel voelen uitmaken van de situatie. Kortom, ze voelen zich weer gezien en gehoord’, zegt Marca.

‘Met elkaar in contact zijn, geeft vertrouwen en veiligheid’

Marca geeft aan dat fysieke aanraking voor iedereen heel belangrijk is. Zij pleit dan ook voor meer lichamelijk contact met de cliënten. En dus niet alleen bijvoorbeeld tijdens een uurtje activiteitenbegeleiding.
Hoe meer mensen op een groep of een afdeling deze methode toepassen, hoe groter het positieve effect op de cliënten. Het effect is dan ook het grootst bij een gezamenlijke training van zorgverleners, die samen op een groep of een afdeling werken.

‘Creëer veiligheid en geborgenheid’

Als iedereen op dezelfde manier de zorgvrager benadert, wordt de situatie overzichtelijk. Hierdoor creëer je samen veiligheid en geborgenheid, wat veel rust op een groep of op een afdeling geeft.

Persoonsgerichte benadering bij complex gedrag

Wil je leren welke zelf welke aanrakings- en benaderingstechnieken bij jouw passen en hoe je dat zelf toepast in de zorg voor jouw cliënten? Schrijf je dan in voor de Themadag Anders omgaan met complex gedrag of de Themadag Persoonsgerichte Zorg Bewegen en Activeren. Zie onze agenda voor de eerstvolgende datum. 

Marca van den Broek verzorgt over dit thema ook een workshop op onze Congresparade Dag van de Activiteitenbegeleiding.